Door Gastauteiur Frank Boll. Vertaling van een brief die werd gepubliceerd in de Financial Times op 27-1-2023
Als lezer van de FT sinds de jaren tachtig heb ik de indruk dat haar verdediging van het kapitalisme in is verzwakt. Het was daarom bemoedigend dat Martin Wolf niet alleen de democratie, maar ook het vrijemarktkapitalisme verdedigde (Life & Arts, 21 januari).
Hij legt terecht twee belangrijke pijnpunten bloot die het systeem hebben verzwakt - het aandeel van de financiële sector in het bruto binnenlands product dat veel groter is geworden dan zijn bijdrage en de toenemende monopolisering in veel sectoren. Deze tekortkomingen moeten worden aangepakt. De plutocratie moet aan banden worden gelegd. Dat zou de inkomensverdeling aanzienlijk minder ongelijk maken en de argumenten voor meer vermogensbelasting, zoals de auteur voorstelt, verzwakken.
Maar er is nog een derde belangrijke pijnfactor: de groei van een groot aantal speciale regelingen die door regeringen aan myriaden belangengroepen worden toegekend. Dat leidde tot een degeneratie van het economisch systeem. Of een inbreuk op het gelijke speelveld. De onjuiste politieke redenering hier is vaak geweest dat een privilege voor sommigen (zeg werknemers) het verlenen van privileges aan anderen (zeg werkgevers) rechtvaardigt, terwijl het in werkelijkheid om twee negatieve-somspellen gaat.
Wolf schetst een lijst van voorstellen om de werking van het systeem te verbeteren. Juist. Maar daar zouden een aantal cruciale voorstellen aan moeten worden toegevoegd, zoals het arbeidsethos, de cultuur van vrije wil en eigen verantwoordelijkheid, het spaarethos en de daarmee samenhangende wijsheid om in de regel uitgaven te beperken tot de inkomsten. Met deze vereisten moet ook rekening worden gehouden in elk goed ontworpen welvaartssysteem. Want tegenover rechten moeten plichten staan.
De tafel werd gedekt door het kapitalisme. Men dient er derhalve voor te zorgen dat het niet de antikapitalisten zijn die beslissen wie aan die tafel wordt uitgenodigd.
Frank Boll
Deze brief werd gepubliceerd in de Financial Times van 27-1-2023
