Frans Vandenbosch, onze correspondent in China: China beheerst en leidt de ontwikkelingen in Korea
Op 5 augustus heeft de VN unaniem ingestemd met ‘de meest straffe sancties ooit’ voor Noord-Korea. Ook Liu JieYi, de Chinese VN-vertegenwoordiger heeft, na uitgebreid overleg met Wang Yi en Xi Jinping, voor de sancties gestemd “om verdere chaos te voorkomen” Trump liet via Twitter weten dat hij bijzonder opgetogen was met de VN-resolutie. Hij hoopt met de sancties Kim JongUn op de knieën te krijgen, maar heeft blijkbaar onvoldoende inzicht van het volledig plaatje.
De hele crisis gaat niet over de dictatuur van Kim in de DPRK, ook niet over de nucleaire rakketten, zelfs niet over Noord-Korea zelf.
China speelt een bijzonder tactisch, lange-termijn spel. Alles wel beschouwd, heeft China heel goede kaarten in handen. Het grootste deel van die kaarten zijn nog niet uitgespeeld, sommige kaarten zijn zelfs nog niet helemaal duidelijk in het Pentagon. Dat China de handel met de DPRK volkomen beheerst, is maar een klein troefkaartje in het grote spel. Een overzicht van de dikkere, on-uitgespeelde troefkaarten:
De verhoudingen tussen China en Noord-Korea zijn ronduit slecht. Pyongyang antwoordt niet op diplomatieke vragen vanuit Beijing, Kim JongUn heeft vorige maand de Chinese ambassadeur stevig uitgescholden en fysisch bedreigd. Sommige Chinese bemiddelaars en diplomaten worden koudweg vermoord. Sinds het bezoek van Wen JiaBao in 2009 is geen enkele Chinese president, eerste minister of buitenlandminister nog in Noord-Korea geweest. China heeft geen enkele vat meer op Kim JongUn.
De DPRK heeft niet langer de morele steun van China. Prof. Zhang Lianggui, de Korea specialist van het Central Committee, heeft aangekondigd dat er beslist geen tweede “Resist American Aggression and Aid North Korea” actie komt.
Wat niet wegneemt dat China vast besloten is om op lange termijn van de DPRK een economische vazalstaat te maken.
President Trump is ongeduldig. De periode van “strategic patience” is voorbij Twittert hij. Dat klinkt goed als dreigement, maar als strategisch argument of ultimatum is het waardeloos. China daarentegen denkt op veel langere termijn en veel breder dan enkel maar Noord-Korea. Lees en geniet:
China is giving Trump a lesson in how to handle Kim JongUn (by Simon Jenkins) of, beter nog: China Is Taking Trump for a Ride
Wie bang is of ongeduldig, krijgt de eerste klappen.
President Trump ziet de kaarten van China niet, of wil ze niet zien. Hij is geheel onder invloed van H.R. McMaster (U.S. National Security Advisor “it is impossible to overstate the danger”) en de deep-state haviken binnen het Witte Huis.
Rex Tillerson (Secretary of State - buitenlandminister, ex-EXXON-topman, een nuchtere burgerlijk ingenieur) heeft een wat bredere kijk op de Korea crisis, maar kon tot hier toe Trump niet overtuigen van zijn visie. Tillerson ziet met lede ogen aan hoe China de situatie beheerst en Trump voortdurend scheldt maar niets kan doen. Rex Tillerson, als waarnemer uitgenodigd op de ASEAN-bijeenkomst, stuurde daar een boodschap de wereld in, bedoeld voor Kim JongUn: 'We are not your enemy'. Die boodschap is in de US, vooral bij de media en de deep-state in het verkeerde keelgat geschoten. Sommigen eisen het aftreden van Tillerson. Op Trump’s Twitter bericht "They will be met with fire and fury like the world has never seen" reageerde Tillerson met “I think he felt it necessary to issue a very strong statement. No, I think Americans should sleep well at night”
China kent de situatie, steunt Tillerson, maar kan dat natuurlijk niet openlijk laten blijken. Da’s een kaart die voorlopig achter de hand moet gehouden worden. Tillerson werkt nu achter de schermen met zijn Chinese collega Wang Yi om het komend bezoek van Trump voor te bereiden.
Het lijkt er op dat Tillerson en Trump een spelletje ‘the good and the bad cop’ spelen.
Rusland staat onverkort achter de Chinese aanpak van de Korea crisis. Er is bijna wekelijks overleg en er zijn vaak topontmoetingen om over Noord-Korea de violen gelijk te stemmen.
Volgens een Twitterbericht van 06.08.2017 van China Daily heeft Sergey Lavrov (Russia FM) verklaard: “China, Russia are against any missile launches carried out by DPRK and are calling on the US to halt military drills in the region” [5] Dat laatste is nieuw: ook Rusland wil nu de US NAVY weg uit de Oostzee/Japanse Zee [6] de Oost-Chinese Zee en de Gele Zee.
Daarnaast hebben Rusland en China in juni een verdrag onderschreven om voortaan in de VN en andere internationale fora het Chinese tweesporenplan te verdedigen. Dat houdt o.a. in dat China noch Rusland ooit een VN-mandaat aan de US zullen geven om Noord-Korea aan te vallen.
Het ligt voor de hand dat als de US dat toch zou doen, China en Rusland daarop snel en hevig zullen reageren. Alle vormen van “name-and-shame” zullen dan over de US worden uitgestort, wellicht ook economische sancties. De DPRK aanvallen zonder expliciete goedkeuring van China, dat kan niet. Die troefkaart blijft in Chinese handen en hoeft voorlopig nog niet uitgespeeld te worden.
China heeft de vroegere VN-sancties tegen Noord-Korea op een legale manier kunnen omzeilen door veel van de handel met de DPRK als humanitaire hulp te declareren. Dat gaat met de nieuwe sancties niet meer lukken. Kim JongUn zag de bui hangen en heeft al een oplossing klaar. De laatste tijd zijn de banden met Iran aangehaald, vorige week is de nieuwe (indrukwekkend grote) ambassade in Teheran ingewijd.
De Chinese media veroordelen Noord-Korea en Kim JongUn met zijn buitensporig gedrag, zij het minder scherp en minder stereotiep als in onze westerse media.
Op de sociale media (Weibo en WeChat) zijn minder genuanceerde meningen te lezen. Kim JongUn wordt daar met allerlei erg lelijke woorden overladen. Heel af en toe zie ik reacties als: “de US heeft kernwapens, waarom zou Noord-Korea er dan geen mogen hebben?”
Op een drietal restaurants na, zijn er geen Noord-Koreaanse bedrijven in China. Die restaurants zijn uiteraard staatsbedrijven, het Noord-Koreaanse personeel wordt door andere Noord-Koreanen in het oog gehouden. Toch zijn er af en toe serveersters die ontsnappen en asiel aanvragen in China.
Chinezen bezoeken de Noord-Koreaanse restaurants als een curiositeit, ze gaan er speciaal naartoe om de vreemde cultuur te zien. Ook de Chinees-Koreaanse grens is een toeristische trekpleister. Inclusief de torens om eens over de muur te kijken.
Het Chinese voorstel
China heeft begin 2017 bij monde van Wang Yi een plan uitgebracht om de Noord-Korea crisis aan te pakken:
- Het “double track and progress” plan (“双轨并进”思路) Een wortel en stok systeem, gebaseerd op de laatste bijeenkomsten van het (mislukte) zeslandenoverleg.
- Het “double suspension” initiative (“双暂停”倡议)
Het tweede, recente voorstel is een aanvulling bij het eerste. Het double suspension initiative vraagt veel meer toegevingen van de US. Het is er duidelijk op gericht om de militaire en economische activiteiten van de US in Noordoost Azie bijna volledig af te bouwen.
Dat is een te zware noot voor de Amerikanen. Ze hebben Wang’s initiatief zelfs niet in overweging willen nemen. Blijkbaar is men er in China van overtuigd dat ze op lange termijn de US zo ver kunnen krijgen. De DPRK is slechts een speelkaart, een pion in het veel grotere spel van machtsverhoudingen.
Terminal High Altitude Area Defense (THAAD)
In maart is de US begonnen met het installeren van de THAAD raketten in Seongju, Zuid-Korea. Door de protesten en manifestaties heeft men kort daarna de site moeten ontruimen en worden de raketten nu in Lotte Skyhill op een meer afgelegen plaats verder uitgebouwd en getest. Zo een THAAD-eenheid bestaat uit zes vrachtwagens met raketten, een AN/TPY-2 radareenheid en een communicatiecentrum. Officieel is het THAAD-systeem een korte-, middellange- en langeafstand interceptiesysteem maar tot hiertoe zijn geen succesvolle korte-afstandstesten gedocumenteerd. Alle testen waren simulaties met zelf afgevuurde targets. In echte oorlogsomstandigheden zijn nog geen testen uitgevoerd.
Het THAAD-systeem kan geen korte afstandsraketten onderscheppen en is nog niet helemaal operationeel. Een Amerikaanse militaire woordvoerder heeft verklaard dat er nog een bijkomende ‘unit’ aan het systeem moet gekoppeld worden. Die zal pas eind 2017 klaar zijn. Vanop de Lotte Skyhill site zijn wel al met goot succes testen uitgevoerd op langeafstand targets.
Dat het THAAD-systeem niet geschikt is voor de korte afstandsraketen vanuit Noord-Korea is in het westen nauwelijks bekend. Enkel Reuters heeft er een kort en vaag artikeltje over bericht. In Zuid-Korea is het een paar weken geleden in de media gekomen. Men vroeg zich openlijk af wat het nut van het ‘rakettenschild’ is als het een mogelijke DPRK-aanval niet tijdig kan detecteren.
Het AN/TPY-2 radarsysteem van de THAAD reikt tot ver buiten de DPRK. Het scant op raketlanceringen van Vladivostok tot Ningbo, inclusief Beijing en Shanghai, ongeveer de helft van het Chinees grondgebied. Dat heeft in China tot hevige protesten geleid. De Chinese regeringswoordvoerder komt bijna wekelijks met vrij scherpe kritiek op de THAAD’s in Zuid-Korea. China beschouwt de THAAD als een provocatie die als enig doel heeft de Chinese militaire activiteiten op te volgen. Op WeChat maken sommigen de vergelijking met de raketten die de USSR destijds in Cuba installeerde.
Zuid-Korea is de laatste twee decennia steeds meer economisch verbonden met China. Er wonen heel veel Zuid-Koreanen in China, er zijn talloze productiebedrijven en een groot deel van de afzet gaat naar China. De Zuid-Koreanen delen met China een aantal culturele pijnpunten uit WOII (tegen Japan)
In Zuid-Korea waren er (soms erg gewelddadige) protestacties tegen de installatie van het THAAD-systeem. De Koreanen beseffen ook wel dat het niet om de raketten gaat, maar om het AN/TPY-2 radarsysteem. De handel met China is sinds de installatie van de THAAD’s met de helft afgenomen. Hyundai heeft daardoor een autoassemblage fabriek in China moeten sluiten.
Park Geun-Hye, de vorige presidente is aan de macht gekomen met financiële steun van vooral Samsung. Sinds vorige week is ook duidelijk geworden dat ook de geheime dienst meegeholpen heeft om haar als een pion te kunnen manipuleren. Moon Jae-In, de nieuwe president, is een CIA puppet. Nauwelijks drie maanden na zijn aanstelling heeft hij, tegen zijn verkiezingsbeloften in en ondanks de straatprotesten, toch al meer THAAD raketten gevraagd aan de US. Dat is hem niet in dank afgenomen, er volgden prompt nog meer straatprotesten.
Chinese bondgenootschappen
China heeft de laatste decennia verschillende strategische bondgenootschappen uitgebouwd:
ASEAN (Association of Southeast Asian Nations)
China maakt daar strikt genomen geen deel van uit, maar heeft er wel een stevige vinger in de pap.
BRICS (Brazil, Russia, India, China, South Africa)
De BRICS wordt volkomen gedomineerd door China.
RCEP (Regional Comprehensive Economic Partnership)
Australia, Brunei, Cambodia, China, India, Indonesia, Japan, Laos, Malaysia, Myanmar, New Zealand, Philippines, Singapore, South Korea, Thailand, Vietnam.
China deelt de lakens uit in de RCEP
TPP (Trans-Pacific Partnership)
Singapore, Brunei, New Zealand, Chile, Australia, Peru, Vietnam, Malaysia, Mexico, Canada, Japan, USA.
China is (nog) geen lid, maar is na de terugtrekking van de US steeds meer geïnteresseerd in lidmaatschap. Japan ijvert voor Chinese toetreding.
OBOR (One Belt, One Road), B&R (Belt and Road) en 21e eeuw Maritieme Zijderoute
De nieuwe zijderoute is een persoonlijk project van Xi Jinping. Het omvat zowat alle landen in Azië, Europa en Afrika. Vooral infrastructuurwerken met o.a. de nieuwe HST en goederenspoorlijnen naar Europa en het midden Oosten, nieuwe autowegen naar de Perzische en Andaman Golf, het Kra kanaal doorheen Thailand, …
AIIB (Asian Infrastructure Investment Bank) 80 landen
Een Chinees initiatief dat ontstaan is uit onvrede met de stroeve werking van de World Bank. Nederland en Luxemburg waren bij de 61 stichtende leden en hebben daardoor 600 extra stemmen in de raad. Belgie is pas in maart 2017 lid geworden. De USA, Japan en Mexico zijn geen lid. China neemt, dankzij zijn overweldigende financiële inbreng, de belangrijkste beslissingen binnen de AIIB. De AIIB is in korte tijd een groot succes geworden, heeft een AAA-rating. De AIIB heeft de facto de World Bank betekenisloos gemaakt.
Wang Yi, Minister van Buitenlandse Zaken, heeft in maart niet echt gedreigd maar duidelijk laten verstaan dat als de VS niet meegaat in de Chinese voorstellen (o.a. voor de Korea crisis), China dan overweegt om de BRICS uit te breiden met landen uit de andere, door China gedomineerde organisaties en bondgenootschappen.
"We will widen the circle of friends and turn it into the most influential platform for cooperation in the world," Wang said.
Er zijn, buiten de boute uitspraak van Wang Yi, nog andere indicaties dat China werkt aan een plan voor een nieuwe, wereldwijde organisatie die op termijn de Verenigde Naties moet vervangen.
China heeft een weldoordachte lange termijnvisie i.v.m. de Korea crisis en beheerst de situatie. De US schiet wild om zich heen en hun opties zijn beperkt.
方腾波
Frans Vandenbosch
