B-Post ontvangt ieder jaar een subsidie van 324 miljoen voor het bezorgen van kranten. De krantenwinkels, die niets krijgen, zien daarin oneerlijke concurrentie: ze willen ook mee aanschuiven aan de staatsruif. Maar waarom stelt niemand de evidente vragen naar de zin van die subsidies?
De feiten
Het was weer een van die berichten die enkel in dit land bijna onbemerkt als belangeloze ‘faits divers’ voorbij kunnen drijven: de krantenwinkels voelen zich door oneerlijke concurrentie benadeeld. B-Post ontvangt namelijk van de overheid (dus van ons allemaal) 324 miljoen euro per jaar voor het bezorgen van de dagelijkse ‘gazet’.
De krantenwinkels, die in principe hetzelfde doen, krijgen van de overheid… niets. Tegen deze scheeftrekking van hun concurrentiepositie hebben ze klacht neergelegd bij de bevoegde minister Vande Lanotte. Ze vinden dat ze recht hebben op een vergelijkbare ondersteuning.
De achtergrond
De noodkreten van onze onder economische druk staande pers zijn niet uit de lucht. In een zogenaamde vrije markt zou dat als een sterk signaal opgevat kunnen worden. De mensen zijn blijkbaar niet meer bereid voor hun krant het bedrag neer te tellen dat nodig is om ze te maken, te drukken en te verdelen.
'In de logica van de vrije markt betekent dat: er is iets grondig mis met de krant, daar moet eens ernstig naar gekeken worden.'
Maar in een totaal door particratie vervilte samenleving is ‘vrije markt’ niets meer dan een van de vele fabeltjes. Dat zouden onze topeconomen ook eens mogen zien en zeggen. Hier is de logica duidelijk complexer. Om te beginnen is er de ‘partij’ van de ‘maakbare mens’, en die is met onze simplistische kleurencode van gisteren vandaag niet meer te definiëren. Die menen dat het niet de pers is waar iets aan scheelt, maar de mens.
Gelukkig kan de mens opgevoed worden. Net dat is de grote opgave van de pers. Daarom moet de pers ‘gered’ en ook financieel ondersteund worden. Maar natuurlijk alleen in zoverre die pers dan ook de ‘boodschap’ zuiver, opvoedend en ‘politiek correct’ aan de man brengt.
Vanuit een machts-technologisch standpunt is de situatie nog ingewikkelder. De heersende machten – en ik ga me niet in samenzweringstheorieën storten om precies te definiëren wie dat hier vandaag is – hebben een propaganda-apparaat nodig. Ze hebben natuurlijk de VRT en van de daar geboden mogelijkheden maken ze ook royaal gebruik. Maar ze willen de illusie van pluralisme in leven houden: dat mag gerust een stuiver kosten. Ze willen ook de inspanningen van de ‘partij van de maakbare mens’ ondersteunen: dat zijn zeer ‘nuttige idioten’ omdat ze een geurtje van idealisme verspreiden. Bovendien kunnen die de nodige censuur organiseren, daar hoeft de overheid dan haar handen niet aan vuil te maken. We kunnen dat zelfs ‘weldenkendheid’ noemen. Daar is niet eens George Orwell op gekomen!
Maar hoe betalen? De heersende kliek is geen monoliet: ze kampt met verbluffende belangenconflicten. Ze zijn het er eigenlijk enkel over eens dat alles moet blijven zoals het is. Maar dat als progressiviteit verkopen is net een van die moeilijke opdrachten waarvoor ze de pers absoluut nodig hebben. Hier dreigt een van die gigantische kibbelpartijen tussen de zuilen los te barsten die in de omgeving van de staatsruif best vermeden worden. We willen in die buurt zo weinig mogelijk opzien baren. Het is beter als de burger daarvan niets of toch zo weinig mogelijk merkt.
Vanuit deze invalshoek was dat trucje met de Post geniaal. Zeg eens eerlijk: hebt U ooit geweten dat ‘vadertje staat' jaarlijks 40 euro uit uw en mijn zak haalt om een slinkende minderheid dagelijks een pak propaganda in hun bus te blijven stoppen met een informatiekwaliteit waar wij niet eens onze neus voor kunnen ophalen? En geen gekibbel over verdeelsleutels. Een meesterstuk! Moesten ze diezelfde energie en creativiteit gebruiken om de echte problemen in de maatschappij aan te pakken, het zou er hier heel anders uit zien.
Een vleugje Belgisch surrealisme
De sectororganisaties van buurtsupermarkten en krantenwinkels hebben klacht neergelegd bij – uitgerekend – Vande Lanotte (sp.a). Zelfs indien dat niet als grap bedoeld was is het desondanks buitensporig kostelijk. Precies die Vande Lanotte is een van de leidende architecten van de politiek-financiële vervilting. Hij heeft de klacht dan ook koudweg afgeborsteld. Men zou kunnen denken dat het toch – zo kort voor de verkiezingen – voorzichtiger geweest zou zijn olie op de golven te gieten. Het is immers belangrijk te vermijden dat de bevolking over dergelijke geldstromen begint na te denken: ze zouden in het stemhokje wel eens ‘verkeerd’ kunnen reageren. Vande Lanotte is een ervaren politicus: hij weet dat hij geen risico loopt. Wie zou er dan kabaal durven maken? De VRT? De pers? Die gaan zich wel hoeden.
Dat uitgerekend Tommelein van de Open Vld nu mee op de barricade van de krantenwinkels staat te roepen is veel minder vanzelfsprekend. Natuurlijk wil de Open Vld zich profileren als verdediger van de middenstand tegen de hebberige socialisten. Ze hebben daar aan hun blazoen wel wat te poetsen. Maar anderzijds zijn ze momenteel in de heersende clan de willige partners van precies diezelfde socialisten. Het is voor de Open Vld gevaarlijk aan de pijlers van de particratie te zagen. Dit kan enkel begrepen worden als het water voor die partij wel héél hoog zou staan. Waarschijnlijk is dat ook het geval.
"Hallucinant is dat ik nergens de voor de hand liggende vraag lees of hoor: is een dergelijke subsidie nodig, of zelfs maar zinvol?"
Dat schijnt niemand te interesseren. We bekommeren ons enkel om de vraag of de verkwisting ook ‘rechtvaardig’, dat betekent gelijk, wordt uitgesmeerd.
Natuurlijk kunnen de krantenwinkels met hun eis nog naar de Europese instanties stappen. Het resultaat hiervan zou best kunnen zijn dat ze ook een stukje van de koek krijgen. Onze ‘overheid’ zou dan ook genoodzaakt kunnen worden voor haar ondersteuning van de regimepers naar nog geniepigere, nog beter verborgen paden te zoeken. Goedkoper wordt dat in geen geval. Dat betekent dan alleen maar dat 'vader staat' nog iets dieper in uw en mijn zakken gaat tasten: met 40 Euro per jaar is het dan niet meer gedaan.
Het te verwachten eindresultaat van deze soap is dus dat ‘het systeem’ weer eens duurder en complexer wordt. Dat is een evolutie waarvan we allemaal weten dat ze op de duur slecht moet aflopen, maar ze lijkt onomkeerbaar. Daarvan ligt echter blijkbaar niemand wakker.
Maar één ding zal hoogst waarschijnlijk niet gebeuren: de (verborgen) subsidies voor de pers wegnemen, en zodoende onze kranten schrijvende ‘elite’ dwingen over haar rol in de maatschappij en over de kwaliteit van haar product grondig en eerlijk na te denken. De dames en heren kunnen heel gerust zijn.
Dwarsligger
